Η Σχέση & η Επίδραση του Κρόουλυ στη Wicca, στο Chaos Magic & στο Νεκρονομικόν

Στις 27 Μαΐου 2011, είχα την χαρά και την τιμή να συμμετέχω σε μια σειρά διαλέξεων για την ζωή και το έργο του Άλιστερ Κρόουλυ. Δίχως αμφιβολία, ήταν μια ξεχωριστή βραδιά, καθώς για πρώτη φορά στην χώρα μας, πραγματοποιήθηκε μια εκδήλωση για έναν άνθρωπο που μισήθηκε και αγαπήθηκε όσο κανένας άλλος, στον χώρο του νεώτερου δυτικού εσωτερισμού.

Μάλιστα, η ανταπόκριση του κοινού ήταν κάτι παραπάνω από θερμή, καθώς ο χώρος είχε πλημυρίσει από κόσμο, ενώ δεν έλειψαν οι βαθυστόχαστες συζητήσεις μεταξύ των παρευρισκομένων και των ομιλητών.
Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της βραδιάς, συμμετείχα με την παρακάτω ομιλία...

Η Σχέση και η Επίδραση
του Άλιστερ Κρόουλυ
στη Wicca, στο Chaos Magic
και στο Ρεύμα του Νεκρονομικόν

Μπορεί να μην είναι τόσο γνωστό, αλλά η δυναμική προσωπικότητα όπως και οι ιδέες του Άλιστερ Κρόουλυ, επηρέασαν άμεσα και έμμεσα τουλάχιστον τρεις διαφορετικές «σχολές» μαγείας που αναπτύχθηκαν ενώ ο ίδιος ζούσε, αλλά και μετά.
Όπως θα δούμε στην συνέχεια, η άμεση επιρροή του ήταν μέσα από την προσωπική του επαφή με τους ανθρώπους-κλειδιά των «σχολών» αυτών, ενώ η έμμεση, αφορά τις νοηματικές αρχές που υιοθέτησαν οι «σχολές» αυτές από την φιλοσοφία και την πρακτική του Θελήματος.

*** WICCA ***

Ήταν στις 1η Μαΐου 1947, όταν ο πατέρας της Wicca, Gerald Gardner θα συναντήσει τον Άλιστερ Κρόουλυ για να αναπτυχθεί μια σχέση έντονου ενθουσιασμού από πλευράς του.
Ο Gardner, θα αγοράσει πολλά αντίτυπα από τα έργα του Κρόουλυ (ιδιαίτερα εκείνα που περιείχαν το Βιβλίο του Νόμου), ενώ ο τελευταίος, θα τον μυήσει σχεδόν αμέσως στους πρώτους βαθμούς του Ο.Τ.Ο. δίνοντας του μάλιστα την άδεια να ιδρύσει δική του Θελημική σύναξη (Camp).
Το γιατί το έκανε αυτό δεν είναι ξεκάθαρο - ίσως γιατί ο Gardner του συστήθηκε ως μύστης στην Τεκτονική Βασιλική αψίδα, κάτι που όπως γνωρίζουμε σήμερα, δεν ευσταθεί!
Όπως και να έχει, ο Κρόουλυ δεν είχε άδικο να είναι ευχαριστημένος καθώς η αγάπη του Gardner για το μαγικό του τάγμα ήταν αναμφίβολα μεγάλη!
Για πολλά χρόνια φορούσε καθημερινά το δαχτυλίδι του τάγματος, ενώ υπέγραψε το μυθιστόρημα High Magic’s Aid (1947) με το μαγικό όνομα που πήρε ως μέλος του Ο.Τ.Ο. (Scire).
Όταν ο Κρόουλυ διάβασε αποσπάσματα από το χειρόγραφο του βιβλίου, παρότρυνε τον Gardner να ασχοληθεί περισσότερο με την μαγεία! Ο τελευταίος δε, έγραψε σε επιστολή του το 1950, πως ο Κρόουλυ ενδιαφερόταν πραγματικά για το «witch cult» και ότι προσπάθησε να το παντρέψει με το Ο.Τ.Ο. δίχως όμως επιτυχία.
Στο μεταξύ, μετά τον θάνατο του Κρόουλυ το 1947, ο Gardner διεκδίκησε την αρχηγεία του Αγγλικού τμήματος του Ο.Τ.Ο. Λίγο αργότερα δε, συναντήθηκε με την ανώτατη Εξωτερική Κεφαλή του Τάγματος, τον Karl Germer και σύμφωνα με επιστολές του Gardner, οι δύο άντρες συμφώνησαν να αναλάβει διοικητικό ρόλο, κάτι που δεν έγινε όμως ποτέ!
Όπως ο ίδιος εξηγεί σε επιστολή του το 1950, τα σχέδια του κοντά στο Ο.Τ.Ο. δεν ολοκληρώθηκαν λόγο ασθένειας, αλλά και γιατί τα υποψήφια μέλη ζούσαν πολύ μακριά για να μπορέσουν να εργαστούν μαζί του συστηματικά.
Και κάπως έτσι, ο Gardner εγκατέλειψε την μαγεία του Θελήματος για να ασχοληθεί αποκλειστικά με το witchcraft στο οποίο ήταν μυημένος από το 1939, ενώ από το 1946 διοικούσε και το δικό του Γουικανικό coven...
Πέρα από τα παραπάνω, η επιρροή του Κρόουλυ είναι περισσότερο αισθητή αν κανείς μελετήσει τα ίδια τα Γουικανικά κείμενα του Gardner. Συγκεκριμένα, στο προσωπικό του Βιβλίο των Σκιών (Ye Bok of ye Art Magical), υπάρχουν πολλά, σχεδόν αυτούσια αποσπάσματα από διάφορα βιβλία του Κρόουλυ, γεγονός που προβλημάτισε την Doreen Valiente, που όταν μυήθηκε στην Wicca του Gardner το 1953, διέκρινε τόσα πολλά Θελημικά στοιχεία στο τελετουργικό, που του ζήτησε να τα ξαναγράψει η ίδια, όπως και έκανε!
Κλείνοντας, να σημειώσω πως ίσως η πιο χαρακτηριστική επίδραση του Κρόουλυ στη Wicca, ήταν και παραμένει ο Γουικανικός Χρυσός Κανόνας (Wiccan Rede) που λέει «Και Δίχως Να Βλάψεις Κανένα, Κάνε Αυτό που Θέλεις».
Ο κανόνας αυτός, παρουσιάζεται για πρώτη από την Valiente το 1964, και σύμφωνα με την ίδια, βασίζεται σε κάποιο σχόλιο του Gardner πως οι γουικανοί θα πρέπει να ακολουθούν το motto του μυθιστορηματικού Βασιλιά Pausole (από το Les aventures du roi Pausole του Pierre Louys, 1901) «Κάνε ότι θέλεις, αρκεί να μην ενοχλείς κανένα».
Θα μπορούσε να είναι έτσι! Μας είναι όμως αδύνατον, να μην σκεφτούμε την ομοιότητα του Χρυσού Κανόνα με την θεμελιώδη αρχή του Βιβλίου του Νόμου: «Κάνε ότι θέλεις, αυτό είναι το σύνολο του Νόμου».

Τέλος, όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερες λεπτομέρειες για τα σημεία όπου τα έργα του Gardner αντλούν στοιχεία και αποσπάσματα από τον Κρόουλυ, μπορούν να ανατρέξουν στα βιβλία Aradia: Το Ευαγγέλιο των Μαγισσών και Book of Shadows, που κυκλοφορούν από τις εκδ. Αρχέτυπο.

*** CHAOS MAGIC ***

Πολύ πριν ο Κρόουλυ έρθει σε επαφή με τον Gardner, επεδίωξε να συναντήσει έναν ταλαντούχο αλλά μάλλον εκκεντρικό καλλιτέχνη που η ιστορία θα ορίσει ως τον πατέρα της Χαοτικής Μαγείας.
Ήταν το 1907 όταν ο Κρόουλυ θα γνωρίσει τον Austin Osman Spare, ενώ το 1909, και μετά από μήνες συζητήσεων μαζί του σχετικά με την φύση της μαγείας, θα του ζητήσει να γίνει μέλος στο Α.Α. Η σχέση αυτή όμως (που για κάποια περίοδο μπορεί να ήταν και ερωτική!) δεν ευδοκίμησε.
Αν και ο Κρόουλυ ήταν ιδιαίτερα ενθουσιασμένος με το έργο του Spare, ο τελευταίος δυσκολευόταν να συμμορφωθεί στο πολύπλοκο καμπαλιστικό σύστημα που δίδασκε ο Κρόουλυ, όπως επίσης αντιλαμβανόταν την μαγική εργασία με διαφορετικό τρόπο και σε αντίθεση με τις δραματοποιημένες τελετουργίες ενός ερμητικού τάγματος. Και κάπως έτσι, οι δυο άντρες θα ακολουθήσουν διαφορετικά μονοπάτια, με όχι και τα καλύτερα συναισθήματα ο ένας για τον άλλον...
Μήπως αυτό σημαίνει πως η επίδραση του Κρόουλυ στο έργο και την σκέψη του Spare ήταν μηδαμινή; Δυστυχώς, γνωρίζουμε ελάχιστα για τον Spare καθώς δεν κρατούσε σημειώσεις των όσο έκανε. Όταν όμως κυκλοφόρησε το The Book of Pleasure (1913) και πολύ αργότερα το The Focus of Life (1921), ο Κρόουλυ αναγνώρισε σ' αυτά πολλές επιρροές από το Βιβλίο του Νόμου.
Γεγονός είναι πως αν και το περιεχόμενο των έργων αυτών διαφέρει τουλάχιστον στη δομή από τα πρώτα δυο βιβλία του Spare (Earth Inferno, 1905 και A Book of Satyrs, 1907), οι ιδέες που καταθέτει δεν φαίνεται να σχετίζονται άμεσα με τις διδασκαλίες του Α.Α. παρά μόνο να συμφωνούν με ορισμένα ευρύτερα χαρακτηριστικά, όπως την ιδιαίτερη σημασία που έχουν τα σύμβολα στο μαγικό έργο, την τελετουργικά χρηστική αξία του σεξ, τον καθοριστικό ρόλο που κατέχει το ασυνείδητο στο μαγικό αποτέλεσμα, την υπεροχή της υποκειμενικότητας, και την σχεδόν συστηματική επιδίωξη για την αποκάλυψη και τον συντονισμό με τον ανώτερο εαυτό.
Αναμφίβολα όμως, η γενικότερη στάση του Spare απέναντι στον οργανωμένο αποκρυφισμό που πρέσβευε ο Κρόουλυ, ήταν εχθρική. Μάλιστα, στο The Book of Pleasure, κοινοποίησε την έντονη απέχθεια του προς αυτού του είδους την τελετουργική μαγεία και όσους την ασκούνε (εννοώντας τον Κρόουλυ) λεπτομέρεια που παραδόξως δεν σχολίασε ποτέ του το Θηρίο...
Όπως και να έχει, το 1977, θα σχηματιστεί μια νέα ιδιότυπη μαγική ομάδα στην Βρετανία, αντλώντας στοιχεία απευθείας από το έργο του Κρόουλυ, και αυτό του Spare.
Πρόκειται για τους Πεφωτισμένους του Θανάτου & του Έρωτα (Illuminates of Thanateros), που σηματοδοτούν το ξεκίνημα της Χαοτικής Μαγείας.
H φιλοσοφία του Chaos Magic ήταν μια επανάσταση για την εποχή εκείνη. Τοποθετούσε την τέχνη, την δημιουργικότητα, την πρακτική και την ανάγκη για αποτέλεσμα πιο ψηλά από την θεωρητικολογία, τις παραδόσεις και τον δογματικό συμβιβασμό. Ότι περίπου έκανε δηλαδή ο Κρόουλυ με τον βικτωριανό αποκρυφισμό!
Βασική αρχή της Χαοτικής Μαγείας είναι πως τίποτα δεν είναι αληθινό, και εξαιτίας αυτής της σχετικότητας των πάντων, τα πάντα είναι εφικτά. Ως εκ τούτου, ο μάγος μπορεί να επιλέξει από οποιοδήποτε σύστημα αξιών θέλει το μοτίβο της εργασίας του (ακόμη και αν αυτό είναι εντελώς φανταστικό όπως η Μυθολογία Κθούλου), και στην συνέχεια να εργαστεί μέσω αυτού για την επίτευξη των επιθυμιών του.
Στις πεποιθήσεις αυτές, διακρίνουμε σαφή στοιχεία του φιλοσοφικού σκεπτικισμού του Κρόουλυ, όπως για παράδειγμα την έξοδο από τους δογματικούς περιορισμούς, την έμφαση στον υποκειμενισμό, και την επιστημονική αναζήτηση των μηχανισμών της μαγείας.
Το αντικομφορμιστικό μετα-σύστημα της Χαοτικής Μαγείας όμως, αν και άφησε ισχυρό στίγμα σε πολλού κύκλους του δυτικού αποκρυφισμού (κυρίως στις ομάδες της Αριστερής Ατραπού), δεν άντεξε μέσα στον χρόνο οδηγώντας τις περισσότερες χαοτιστικές ομάδες σε διάλυση ή σε αναδιοργάνωση.
Βλέπετε, ο θεμελιώδης ισχυρισμός της Χαοτικής Μαγείας πως τίποτα δεν είναι αληθινό, καταρρίπτει το ίδιο αυτό αξίωμα, στρέφοντας τους αγνωστικιστές χαοτικιστές σε μια διαρκή (και αγωνιώδης) αμφισβήτηση οποιασδήποτε μορφής πεποίθησης και δομής, επομένως και αυτής του Chaos Magic!
Δεν ήταν λίγοι λοιπόν εκείνοι που αναζήτησαν διεξόδους και σταθερές σε εναλλακτικά μονοπάτια, όπως ήταν το Ρεύμα του Νεκρονομικόν.

Πριν περάσουμε όμως στο τρίτο και τελευταίο μέρος της ομιλίας, αξίζει να σημειώσω πως ο Austin Osman Spare είχε κάποτε συναντηθεί με τον Gerald Gardner. Μια συνάντηση που κατέληξε σε καυγά για το ποιος από τους δυο είχε πραγματικά μυηθεί στο παραδοσιακό witchcraft... Για την γνωριμία τους, μεσολάβησε ένα άλλο σημαντικό πρόσωπο της νεότερης μαγικής σκηνής, ο Kenneth Grant.

*** ΡΕΥΜΑ του ΝΕΚΡΟΝΟΜΙΚΟΝ ***

Ο Kenneth Grant αποτελεί το κομβικό πρόσωπο όλων σχεδόν των παραπάνω μαγικο/φιλοσοφικών παρατάξεων. Διατέλεσε προσωπικός γραμματέας του Κρόουλυ την περίοδο 1944-1947, στενός φίλος του Spare από το 1949 μέχρι το τέλος της ζωής του το 1956, και καθιέρωσε την δική του μαγική Τυφώνια παράδοση αναμιγνύοντας στοιχεία από διάφορες κατευθύνσεις, αλλά κυρίως παντρεύοντας με έναν δικό του, παράδοξο τρόπο το Θέλημα με την κοσμολογία του Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ.
Ήταν το 1972, όταν στο βιβλίο του The Magical Revival, ο Grant θα δημοσιεύσει ένα κατάλογο συγκρίνοντας πολλές έννοιες κλειδιά του Κρόουλυ με τις θεότητες της Μυθολογίας Κθούλου. Στην συνέχεια, και καθόλη την διάρκεια του συγγραφικού του έργου, θα διευρύνει αυτή την σύνδεση θεωρώντας ως βάση, πως τόσο ο Κρόουλυ όσο και ο Λάβκραφτ είχαν γίνει δέκτες μιας αλληλοσυμπληρωμένης υψηλής γνώσης από μαγικά ρεύματα που υπερβαίνουν αυτόν τον κόσμο!
Μερικά χρόνια αργότερα, το 1977, και πιο συγκεκριμένα, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, ο «Σίμωνας» θα κυκλοφορήσει ίσως την πλέον γνωστή σήμερα εκδοχή του περιβόητου Νεκρονομικόν, που υποτίθεται ότι είναι η μετάφραση ενός αυθεντικού μαγικού βιβλίου από την Μεσοποταμία!
Το ίδιο το έργο δεν φαίνεται να αντλεί στοιχεία από την μαγική φιλοσοφία του Άλιστερ Κρόουλυ, εκτός τουλάχιστον από ένα σημείο: βασικό μέλημα του μάγου που ασκείται στις τελετουργίες αυτού του βιβλίου, είναι η αναζήτηση του Παρατηρητή (Watcher), μιας αστρικής οντότητας που παραπέμπει στον Άγιο Φύλακα Άγγελο έτσι σχεδόν όπως παρουσιάζεται στο έργο του Κρόουλυ.
Πέρα από αυτό, στην εισαγωγή του βιβλίου, ο Σίμωνας αφιερώνει την μετάφραση του βιβλίου στο Θηρίο, συγκρίνει την κοσμοπλασία του Λάβκραφτ με τον μυστικισμό του Κρόουλυ (με τον ίδιο τρόπο σχεδόν που έκανε νωρίτερα ο Grant), και παραθέτει ένα ειδικό κεφάλαιο ως συμπλήρωμα στο 777, με αντιστοιχίες που αντλεί από το δικό του Νεκρονομικόν!
Παρόμοια λοιπόν με τον Grant, ο Σίμωνας επεδίωξε να συνδέσει το βιβλίο του με το όνομα του Κρόουλυ. Αυτό που έλειπε, ήταν η μυητική εφαρμογή όλων αυτών των συγκρίσεων.
Από αυτούς που προσπάθησαν, ξεχωρίζει ο Αμερικάνος Michael Bertiaux που πραγματοποιώντας μια αλλόκοτη μίξη παραδοσιακού βουντού, Θελήματος και αποκρυφιστικού Λαβκραφτισμού, συνέθεσε ένα μοναδικό αλλά ετερόδοξο σύστημα μαγείας.
Αντίθετα, και ποιο κοντά στα χνάρια του Kenneth Grant, βάδισαν οι βρετανοί μάγοι του Εσωτερικού Τάγματος του Ντάγκον. Το E.O.D. σχηματίστηκε το 1981, και ουσιαστικά αποτέλεσε μέρος του Τυφώνιου Τάγματος του Grant, μέχρι τουλάχιστον πρόσφατα οπότε και ανεξαρτητοποιήθηκε δίχως όμως να χάσει το ισχυρό Θελημικό χαρακτήρα του!
Σχεδόν όλοι όσοι συμμετέχουν στις δραστηριότητες του E.O.D., είναι ενεργά μέλη μιας από τις πολλές Θελημικές κοινότητες, και χρησιμοποιούν τον ακατάπαυστο παράδοξο συγκρητισμό του Grant (και όχι μόνο) για να ερμηνεύσουν την Μυθολογία Κθούλου όχι σαν ένα παράγωγο της pulp φαντασίας, αλλά ως μια μυητική οδό (τριών βαθμών) στα μυστικά της ψυχής και την ενεργό σχέση της με τις εξώτερες δυνάμεις του σύμπαντος.
Η στροφή αυτή της Μυθομαγείας Κθούλου, από ένα σαμπατικό ή καλύτερα άναρχο γριμοριακό τύπο μαγείας, σε μια οργανωμένη και λειτουργική μυητική «σχολή», ήταν ίσως η μεγαλύτερη επιρροή του Άλιστερ Κρόουλυ που διαμορφώθηκε μέσα από τις προσπάθειες των μελών του Ε.Ο.D.
Κλείνοντας, δεν γίνεται να μην απαντήσω στις φήμες που έχω συναντήσει κατά καιρούς, ιστορίες που θέλουν ο Λάβκραφτ να είχε γνωρίσει από κοντά τον Κρόουλυ, όταν ο τελευταίος είχε ταξιδέψει στην Αμερική...
Με βάση λοιπόν τις λεπτομερειακές αναφορές του Θηρίου στα ημερολόγια του, δεν συνάντησε ούτε και διάβασε ποτέ κάποια από τα έργα του Λάβκραφτ. Αντίθετα, ο Χάουαρντ είχε μάθει για τον Κρόουλυ από τα καθόλου κολακευτικά δημοσιεύματα των εφημερίδων, σχηματίζοντας έτσι μια αρκετά αρνητική εικόνα γι' αυτόν!
Μάλιστα, σε μια επιστολή του 1933 που βρέθηκε μόλις πριν λίγους μήνες, χαρακτηρίζει τον Κρόουλυ σαν «queer duck!»
Είναι πραγματικά ειρωνικό πως σήμερα, μετά από τόσες δεκαετίες τα ονόματα και των δυο θα φιγουράρουν δίπλα δίπλα σε ορισμένα από τα πιο παράξενα βιβλία για τον αποκρυφισμό και την μαγεία. Περιέργως όμως, φαίνεται να μπορούμε να μάθουμε πολλά χρησιμοποιώντας την σκέψη του ένα και την φαντασία του άλλου.
Από πλευράς μου, επιχείρησα αυτό ακριβώς στο νέο μου βιβλίο Νεκρονομικόν: Το Μονοπάτι του Μαύρου Θεού, όπου μπορείτε να αναζήτησε με κάθε λεπτομέρειες τις συνδέσεις και τις σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στην Μυθολογία Κθούλου και στην μεταφυσική του Άλιστερ Κρόουλυ.